Tìm hiểu về cấu tạo và chức năng của bộ phận sinh dục là điều cần thiết giúp chị em phụ nữ chăm sóc sức khỏe sinh sản tốt hơn. Việc tự khám định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề bất thường ở bộ phận sinh dục, từ đó có thể điều trị kịp thời. Dưới đây là cách tự khám và tìm hiểu bộ phận sinh dục nữ đúng cách mà chị em cần biết.

Bộ phận sinh dục nữ là gì?

Cơ quan sinh dục nữ hay bộ phận sinh dục nữ (Female Genitalia) là hệ thống bao gồm nhiều cơ quan đảm nhiệm các chức năng như: Tiểu tiện, giao hợp (quan hệ tình dục), tiếp nhận tinh trùng, thụ tinh, hình thành và phát triển phôi thai, nuôi dưỡng thai và sinh sản.

Bộ phận sinh dục của phụ nữ được chia làm hai bộ phận là bộ phận sinh dục nữ bên ngoài và bộ phận sinh dục nữ bên trong. Trong đó, mỗi bộ phận sẽ đảm nhận những chức năng khác nhau.

Cấu tạo bộ phận sinh dục nữ bên ngoài

Bộ phận sinh dục nữ bên ngoài bao gồm:

Âm hộ (vulva): là phần bên ngoài của cơ quan sinh dục nữ. Âm hộ bao gồm âm vật, môi lớn, môi bé.

Âm vật (clitoris): nằm phía trước âm hộ, có cấu tạo giống dương vật nam giới nhưng nhỏ hơn. Âm vật chứa nhiều đầu mút thần kinh, đóng vai trò quan trọng trong việc đạt khoái cảm ở nữ giới.

Môi lớn (labia majora): là hai nếp da hình vòm bao quanh hai bên âm hộ. Bên trong môi lớn là mô liên kết, có nhiều tuyến mồ hôi và tuyến bã.

Môi bé (labia minora): nằm trong môi lớn, có cấu tạo tương tự nhưng mỏng và nhạy cảm hơn. Môi bé bao bọc lấy lỗ đi vào âm đạo.

Cấu tạo bộ phận sinh dục nữ bên trong

Âm đạo (vagina): ống dài khoảng 8-12cm, đây là đường sinh dục và đường đi của máu kinh nguyệt. Âm đạo có cấu tạo đàn hồi giúp co giãn trong quan hệ tình dục và sinh con.

Cổ tử cung (cervix): là phần dưới của tử cung, nối tử cung với âm đạo, có lỗ cổ tử cung là nơi thoát ra máu kinh và tinh trùng đi vào.

Tử cung (uterus): cơ quan giữ vai trò quan trọng trong chu kỳ kinh nguyệt và mang thai. Tử cung có thể co bóp để đẩy thai nhi ra ngoài trong quá trình chuyển dạ.

Vòi tử cung (fallopian tubes): là 2 ống dẫn nối từ buồng trứng đến tử cung. Đây là nơi diễn ra thụ tinh và vận chuyển phôi đến tử cung.

Buồng trứng (ovaries): là cơ quan sản xuất ra trứng và các hoóc môn nữ estrogen, progesteron điều hòa chu kỳ kinh nguyệt. Mỗi buồng trứng chứa khoảng 200.000 – 400.000 nang trứng.

Chuẩn bị trước khi tự khám bộ phận sinh dục

Trước khi tiến hành khám, bạn cần chú ý một số điều sau:

Chọn thời điểm thích hợp, tốt nhất là sau khi kết thúc chu kỳ kinh nguyệt khoảng 3-5 ngày. Lúc này âm đạo sạch và khô thoáng, giúp quan sát dễ dàng.

Vệ sinh sạch sẽ vùng kín, tay và móng tay trước khi khám.

Chuẩn bị một chiếc gương nhỏ và nguồn sáng đủ để quan sát rõ vùng kín.

Ở nơi yên tĩnh, thoáng mát để đảm bảo sự thoải mái, dễ dàng tập trung.

Các bước khám bộ phận sinh dục nữ

Bước 1: Quan sát bên ngoài bộ phận sinh dục

Dùng gương để quan sát những thay đổi bên ngoài ở âm hộ, âm vật, môi lớn, môi bé. Chú ý xem có hiện tượng viêm loét, xuất tiết bất thường hay không.

Bước 2: Sờ nắn các hạch bẹn

Dùng ngón tay ấn nhẹ vào các hạch bẹn xem có đau, sưng phình bất thường không. Đây là nơi thường xảy ra ung thư ở phụ nữ.

Bước 3: Khám âm đạo

Nhẹ nhàng đưa một ngón tay vào âm đạo, xoay vòng quan sát thành âm đạo. Chú ý xem có hiện tượng đau rát, ngứa, khí hư bất thường hay không.

Bước 4: Khám cổ tử cung

Sử dụng hai ngón tay trỏ và giữa để khám cổ tử cung. Cảm nhận xem có khối u, sưng đau hay dịch nhầy bất thường tại cổ tử cung.

Bước 5: Khám vú

Quan sát hình dạng, kích thước, màu sắc của vú. Dùng lòng bàn tay xoay tròn để sờ nắn toàn bộ vú, chú ý các hạch sữa, núm vú có đau, sưng hay dịch nhầy không.

Những dấu hiệu bất thường cần lưu ý

Trong quá trình tự khám bộ phận sinh dục, bạn cần chú ý đến các dấu hiệu bất thường sau đây:

Xuất tiết dịch âm đạo có mùi hôi, màu lạ, nhiều bất thường

Có cảm giác ngứa rát, đau khi quan hệ hoặc đi tiểu

Thấy khối u, sưng đau ở âm hộ, âm đạo, cổ tử cung

Đau, sưng vú, có dịch nhầy, máu nhầy ở núm vú

Sưng đau hạch bẹn một bên hoặc cả hai bên

Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bạn cần đến gặp bác sĩ phụ khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Lý do nên tự khám bộ phận sinh dục định kỳ

Dưới đây là những lý do chị em phụ nữ nên tự khám bộ phận sinh dục định kỳ:

Giúp phát hiện sớm các bệnh lý phụ khoa như viêm nhiễm, u xơ tử cung…

Giúp điều trị sớm các bệnh phụ khoa, hạn chế biến chứng nguy hiểm.

Tăng hiểu biết về cơ thể, cảnh giác với những thay đổi bất thường.

Giúp phòng tránh mang thai ngoài ý muốn hoặc bệnh lây qua đường tình dục.

Cải thiện sức khỏe sinh sản, tâm lý, chất lượng cuộc sống.

Giúp phát hiện sớm các bệnh ung thư phụ khoa như ung thư cổ tử cung, ung thư vú…

Như vậy, tự khám định kỳ sẽ giúp phụ nữ chủ động quan tâm đến sức khỏe sinh sản, phát hiện và điều trị bệnh kịp thời.

Một số lưu ý khi tự khám bộ phận sinh dục

Để tự khám an toàn và hiệu quả, chị em cần lưu ý:

Không nên tự khám khi đang bị viêm nhiễm hoặc đau rát âm đạo.

Khám nhẹ nhàng, tránh dùng lực mạnh tay khiến tổn thương.

Rửa tay sạch sẽ, cắt ngắn móng tay trước khi khám.

Chỉ nên đưa 1-2 ngón tay vào âm đạo để tránh tổn thương.

Không nên tự khám quá sâu để tránh chấn thương cổ tử cung.

Sau khi khám nên vệ sinh sạch sẽ vùng kín.

Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào cần đi khám bác sĩ.

Hướng dẫn vệ sinh vùng kín ở tuổi dậy thì

Vì sao bạn gái cần biết cách vệ sinh vùng kín ở tuổi dậy thì

Hầu hết các bạn gái trong độ tuổi dậy thì đều không được trang bị sẵn kiến thức về những thay đổi ở vùng kín của mình, không được hướng dẫn vệ sinh vùng kín trong độ tuổi này. Vì thế, tâm lý chung của các bạn giai đoạn này là vô cùng hoang mang, lo lắng.

Bộ phận sinh dục của nữ giới vừa nằm gần lỗ đái (nơi đào thải nước tiểu), vừa nằm gần hậu môn nên nếu không được vệ sinh đúng cách thì rất dễ bị các bệnh lý viêm nhiễm phụ khoa. Muốn tránh hệ lụy này thì trang bị cho con những kiến thức chăm sóc vùng kín đúng cách là việc mà mọi cha mẹ đều nên làm.

Vệ sinh vùng kín của bạn gái ở tuổi dậy thì như thế nào mới đúng

– Theo dõi vùng kín và chăm sóc lông mu

Trước độ tuổi dậy thì, vùng kín nữ giới hoàn toàn không có sự xuất hiện của lông mu. Đến giai đoạn này, lông mu sẽ phát triển để tạo lớp đệm bảo vệ cho vùng da nhạy cảm ở vùng kín. Nếu không được hướng dẫn vệ sinh vùng kín ở tuổi dậy thì nhiều bạn gái sẽ tự tìm cách cạo bỏ lông mu cho đỡ cảm thấy phiền phức, khó chịu.

Cạo bỏ lông mu là việc cần hết sức cẩn thận. Nếu tự ý dùng dao cạo rất dễ khiến cho da vùng kín bị tổn thương, lông mọc ngược và viêm nang lỗ chân lông. Vì thế, tốt nhất cha mẹ nên đưa con đến cơ sở thẩm mỹ chuyên thực hiện việc này để đảm bảo an toàn.

Trường hợp muốn triệt lông mu ở nhà thì tốt nhất chỉ nên triệt gọn một phần lông mu đi thôi và phải biết cách triệt lông mu đồng thời luôn nhớ vệ sinh vùng da này thật sạch, đảm bảo khô ráo. Nếu xảy ra hiện tượng ngứa ngáy, mọc mụn mủ ở vùng da mọc lông mu thì bạn gái cần đến bác sĩ phụ khoa khám ngay để xử lý hiệu quả, tránh tự ý nặn mụn hay tác động làm tổn thương vùng da tại đây.

– Chọn lựa và dùng dung dịch vệ sinh

Trong việc hướng dẫn vệ sinh vùng kín ở tuổi dậy thì, việc chọn dung dịch vệ sinh đóng vai trò rất quan trọng. Khi chọn dung dịch vệ sinh cần lưu ý:

+ Chọn loại dung dịch vệ sinh chứa thành phần tự nhiên để giúp làm sạch vùng kín nhẹ nhàng mà không làm kích ứng da và không làm thay đổi môi trường pH âm đạo.

+ Tuyệt đối không dùng cùng lúc nhiều loại dung dịch vệ sinh khác nhau hay thường xuyên thay đổi dung dịch vệ sinh vì nó dễ làm kích ứng âm hộ.

+ Sau khi đã dùng dung dịch vệ sinh nhưng cảm thấy vùng kín không sạch thì có thể pha loãng một chút muối với nước sạch để rửa.

+ Tuyệt đối không dùng loại dung dịch vệ sinh có chất tẩy rửa mạnh để vệ sinh vùng kín.

+ Chỉ nên dùng dung dịch vệ sinh vùng kín 1 lần/ngày.

+ Kết hợp vừa dùng dung dịch vừa dùng nước sạch để vệ sinh vùng kín.

+ Không thụt rửa sâu vào bên trong âm đạo dễ làm gây tổn thương “cô bé” và làm thay đổi pH âm đạo, khiến vi khuẩn có lợi cho vùng kín bị chết đi từ đó dễ bị vi khuẩn hoặc vi nấm có hại tấn công gây viêm nhiễm, ngứa ngáy, khô rát.

– Cách vệ sinh vùng kín

Các bậc phụ huynh nên hướng dẫn vệ sinh vùng kín ở tuổi dậy thì cho con mình như sau:

+ Vào những ngày hành kinh, cứ 3 – 4 tiếng thay băng vệ sinh 1 lần, tùy mức độ ra máu kinh. Mỗi lần thay băng vệ sinh cần dùng nước sạch nhẹ nhàng rửa sau đó dùng khăn sạch thấm khô vùng kín.

+ Mỗi lần đi vệ sinh cần dùng giấy lau khô vùng kín nhưng không được lau từ trước ra sau để không làm vi khuẩn đi vào âm đạo.

+ Mỗi ngày nên dùng nước sạch hoặc kết hợp nước sạch với dung dịch vệ sinh để rửa vùng kín.

+ Thay quần lót ngày 2 lần và chọn quần lót có chất liệu thoáng mát, vừa vặn; không mặc quần lót thấm hút kém và bó quá sát.

Hy vọng bài viết trên đã cung cấp những thông tin hữu ích về cách tìm hiểu bộ phận sinh dục nữ đúng cách giúp chị em tự tin chăm sóc sức khỏe sinh sản của bản thân. Hãy luôn đặt sức khỏe lên hàng đầu nhé!